ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2017-18

Gabriel Orozco, island within an island, 1993

Επεμβαίνοντας in situ.

Επιλέξτε ένα χώρο. Μέσα, έξω, κτισμένο, άκτιστο. Π.χ. το δωμάτιο της γιαγιάς σας, ένα ξενοίκιαστο μαγαζί στην Τούμπα, την Θ’ Εφορία, το γραφείο του διδάσκοντος, το χωράφι όπου ο θείος σας καλλιεργεί  βαμβάκι, τη λίμνη της γενέθλιας πόλης σας, ένα λιγότερο ή περισσότερο μαγευτικό τοπίο, ένα θάμνο ή ένα τοίχο μνημείου, όπου συνηθίζουν να «ανακουφίζονται» διάφορα ηλικιωμένα άτομα ή άλλοι που είναι υποχρεωμένοι να βρίσκονται πολλές ώρες έξω (μετανάστες, πρόσφυγες, άστεγοι κ.λ.π.), το σιδηροδρομικό σταθμό, το αεροδρόμιο, το λιμάνι, ένα ΚΤΕΛ, το Λευκό Πύργο, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Βυζαντινό, το Μακεδονικό Μουσείο, μια πολυκατοικία, την είσοδο αυτής της πολυκατοικίας, την ταράτσα της, το υπόγειό της, την Πλατεία Ελευθερίας, ένα μνημείο, μια χωματερή, ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο, ένα εργοστάσιο εν λειτουργία, την αίθουσα της Συγκλήτου, την Αχειροποίητο, μια ανασκαφή, ένα οικόπεδο που προέκυψε από κατεδάφιση, μια τρύπα που δημιουργήθηκε από το ξερίζωμα ενός δένδρου.

Προσδιορίστε το  στοιχείο ως προς το οποίο  κάνατε τη συγκεκριμένη επιλογή. Π.χ. ως προς τη λειτουργία, τη μορφολογία (όγκοι, υλικά κ.λ.π.), τη μνήμη που φέρει, μια ιδιαίτερη προσωπική σχέση μαζί του, τις κοινωνιολογικές παραμέτρους, μια «κλιματολογική» ιδιαιτερότητα (έκθεση στον ήλιο ή σε ρεύματα αέρα κ.λ.π.), το πνεύμα του τόπου...

Προτείνετε μια «μικρή»  ή  «μεγάλη»  εικαστική επέμβαση, διευκρινίζοντας τις προθέσεις σας και την κατεύθυνση της επέμβασής σας. Π.χ. ανάδειξη ή ακύρωση της ταυτότητας του χώρου, σχόλιο σε σχέση με την αντίληψη του χώρου από το θεατή, επέμβαση με άξονα αποκλειστικά τα μορφολογικά χαρακτηριστικά (χρώμα, σχέση επιφανειών ή όγκων, υλικά, ευθείες ή καμπύλες, αίσθηση του οριζόντιου ή το κατακόρυφου, υφές), τα ιδιαίτερα κοινωνικά χαρακτηριστικά, (χρήση και βίωμα του χώρου από την κοινότητα, επίσημες αναπαραστάσεις της κοινότητας, ατομική και συλλογική ιστορική μνήμη), κλπ.

Σημείωση: Ολόκληρο το λεξιλόγιο των εικαστικών τεχνών είναι προς χρήση (χρώμα, όγκος αλλά και βίντεο, ήχος, μια δράση, έρευνα αρχείου κ.λ.π).

Μεθοδολογία και απαιτούμενα 

                  

Στο μάθημα θα συζητηθούν πολυάριθμα παραδείγματα καλλιτεχνικών έργων, εικαστικών παρεμβάσεων, εγκαταστάσεων και δράσεων από τον 20^ο αιώνα, που εκκινούν από μια σχέση με τον τόπο. Θα παραδώσετε:

1.     Ενα τελικό έργο που θα συνίσταται σε μια in situ παρέμβαση σε χώρο της επιλογής σας, όπως περιγράφεται παραπάνω.

2.     Μια εργασία σε ψηφιακή μορφή. Σε αυτήν θα πρέπει να επιλέξετε και να παρουσιάσετε κριτικά, συνολικά τέσσερις καλλιτέχνες από τη λίστα που δίδεται παρακάτω. Από αυτούς, οι δυο θα είναι καλλιτέχνες με τους οποίους νιώθετε κάποια συγγένεια, και οι άλλοι δυο, καλλιτέχνες που αντιπαθείτε ή δεν κατανοείτε καθόλου. Η εργασία θα πρέπει να  παρουσιαστεί και να παραδοθεί μέχρι την Τετάρτη 25 Απριλίου.

Πρόγραμμα διαλέξεων

21/2/18: Φένια Παγώνη. Για την τοποειδή (site-specific) τέχνη, Ι. Από την φαινομενολογική και υπαρξιακή κατανόηση της τοποθεσίας στην κοινωνική/θεσμική και την «διαλογική».

28/2/18: Νάντια Καλαρά. Για την τοποειδή (site-specific) τέχνη, ΙΙ. Από την φαινομενολογική και υπαρξιακή κατανόηση της τοποθεσίας στην κοινωνική/θεσμική και την «διαλογική».

7/3/18: Πέτρος Μαρτινίδης. Αλήθεια και Αναπαράσταση. Για την απόσταση ανάμεσα στην πραγματικότητα και τις αναπαραστάσεις της.

14/3/18: Νάντια Καλαρά. Από το Spiral Jetty στο When Faith Moves Mountains, ή από την επαυξημένη αντίληψη στην επαυξημένη συνείδηση.

21/3/18: Πέτρος Μαρτινίδης. Τι είναι προς ερμηνεία στην Τέχνη. 

18/4/18: Νίκος Μυκονιάτης. “Εν Κατα Στάσις”. Η μετάβαση από τα είδη της ζωγραφικής και τη γλυπτικής σε αυτό της εγκατάστασης και η συμβολή της στην κατάργηση των ορίων ανάμεσα στα εικαστικά είδη.

ΛΙΣΤΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ.

1. Valie Export (1940)
2. Giuseppe Penone (1947)
3. Simon Starling (1967)
4. Mario Merz (1923-2003)
5. Joseph Beuys (1921-1986)
6. Christian Boltanski (1944)
7. Boris Achour (1966)
8. Francis Alys (1959)
9. Charles Simonds (1945)
10. Rebecca Horn (1944)
11. Donald Judd (1928–1994)
12. Joseph Kosuth (1935)
13. Hiroshi Sugimoto (1948)
14. Barbara Kruger (1945)
15. Annette Messager (1943)
16. Absalon (1964-1993)
17. Ilya Kabakov (1933)
18. Ernest Pignon-Ernest (1942)
19. Jenny Holzer (1950)
20. Richard Long (1945)
21. Richard Serra (1938)
22. Spencer Tunick (1967)
23. Alan Sonfist (1946)
24. Gordon Matta-Clark (1943–1978)
25. Tadashi Kawamata (1953)
26. Bernd Becher (1931–2007) και Hilla Becher (1934-2015)
27. Sophie Calle (1953)
28. Daniel Buren (1938)
29. Christo και Jeanne-Claude (1935)
30. Lucas Samaras (1936)
31. Cornelia Parker (1956)
32. Walter De Maria (1935–2013)
33. Doris Salcedo (1958)
34. Krzysztof Wodiczko (1943)
35. Georges Rousse (1947)
36.  Santiago Sierra (1966)
37. Hans Haacke (1936)
38. Marc Dion (1961)
39. Jannis Kounellis (1936-2017)
40. Idris Khan (1978)
41. Janine Antoni (1964)
42. Marcel Broodthaers (1924-1976)
43. Mona Hatoum (1952)
44. Peter Fischli (1952) και David Weiss (1946–2012)
45. Michelangelo Pistoletto (1933)
46. Vanessa Beecroft (1969)
47. Liu Bolin (1973)
48. Andy Goldsworthy (1956)
49. Robert Smithson (1938-1973)
50. Michael Heizer (1944)
51. Nancy Holt (1938-2014)
52. James Turrel (1943)
53. Carl Andre (1935)
54. Andrea Fraser (1965)
55. John Ahearn (1951)
56. Renee Green (1959)
57. Andrea Fraser (1965)
58. Gabriel Orozco (1962)
59. Wochenklausur (1993)
60. Mary Miss (1944)
61. Fred Wilson (1954)
62. Mierle Laderman Ukeles (1939)
63. Oda Projesi (2000)
64. Anish Kapoor (1954)
65. Olafur Eliasson (1967)
66. The Yes Men (2000)
67. Jim Lambie (1964)

Βιβλιογραφία

Miwon Kwon, One Place After Another, Site Specific Art and Locational Identity, the MIT Press, 2004

Kaye, Nick, Site-Specific art, Performance Place and Documentation, Routledge, London and New York, 2000

Acting in situ.

Choose a site; interior, exterior, built up or untouched. For example, your grandmother’s room, a vacant shop in a specific neighbourhood, the tax office, your professor’s office, the plot your uncle cultivates with cotton, the lake of your native town, a more or less enchanting landscape, a bush or a monument’s wall used as a public toilet by people forced to stay outside for long hours (refugees, immigrants, homeless ecc), the railway station, the airport, the port, a bus, the White Tower, the archaeological museum, the museum of Byzantine culture, the Macedonian Museum of Contemporary Art, an apartment building, its lobby, its terrace or its basement, a central square, a monument, a garbage dump, an abandoned factory, a working factory, a church, an archaeological excavation, a demolition site, a hole left by the removal of a tree..

Identify the element that drove you in your choice, whether it was a question of the site’s function, its morphology (volume, materials ecc), the memory it embodies, a special personal relationship you mighthave with it, its sociological parameters, a climatic peculiarity (intense sunshine or gushes of wind), genius loci..

Suggest a smaller or larger scale artistic project, explaining your intentions and the direction of your intervention. For example, whether you are enhancing or nullifying the identity of the site, or it is a response relative to the perception of the space by the viewer, whether you are only taking into account the site’s phenomenology (colours, relationships between surfaces or volumes, materials, geometries, sense of verticality or orizontality, textures), or its specific social character (the site’s use and possible ties to a certain community and its formal rituals, whether it is a site of personal remembering or collective historic memory ecc)

Note: All visual arts’ media are allowed (color, volume, video, sound, performance, archival research, ecc

Methodology and course demands

During the class we will discuss numerous examples of artistic projects, interventions, installations and actions of the 20^th century whose point of departure is a site specific approach. Students must submit:

1.    A final project consisting of an in situ intervention in a site of your choice as explained above.

2.    A digital presentation where you will choose and present critically a total of four artists from the list below. Two of them will be examples of artists with whom you feel a certain proximity and the other two artists that you dislike or do not comprehend at all. The presentation will be discussed during class and must be submitted no later than 25^th of April.